‘Dat fijne vloggen is voor sommige kinderen werk’

DOOR: PHILIP VEERMAN 1 MEI 2018, IN: HET PAROOL

In juni 2016 diende het toenmalige PvdA-Kamerlid Roelof van Laar een initiatiefwetsvoorstel in dat beoogde te voorkomen dat we in Nederland goederen en diensten kunnen kopen die in het buitenland met behulp van kinderarbeid tot stand zijn gekomen.

Het wetsvoorstel eist van Nederlandse bedrijven die in ontwikkelingslanden actief zijn dat zij verklaren zich in te spannen om kinderarbeid te voorkomen. Een goede zaak.

Inmiddels is deze initiatiefwet (ongeveer een jaar geleden door de Tweede Kamer aangenomen en nu in behandeling bij de Eerste Kamer) herdoopt tot het initiatiefvoorstel-Kuiken, naar het PvdA-Kamerlid Attje Kuiken, dat het stokje overnam van de niet herkozen Van Laar.

Als na een klacht blijkt dat een bedrijf zijn verplichtingen niet is nagekomen, kan het volgens deze wet een bestuurlijke boete krijgen. Bestuurders van bedrijven die verschillende keren zijn beboet, kunnen strafrechtelijk worden vervolgd.
Dit is op zich wel een interessante trend, gezien vanuit kinderrechtenoptiek. Ook daarbij wordt ervoor gepleit dat wij mensen die elders misdaden begaan tegen kinderen (sekstoerisme in Cambodja of Thailand) hier moeten kunnen vervolgen en niet alleen in de landen waar de misdaden zijn begaan.

In de vervolging van deze misbruik­zaken is vooruitgang geboekt. We voelen ons verantwoordelijk als landgenoten elders in de wereld ellende veroorzaken en misdaden tegen kinderen begaan.

Inspectie
Hoe verantwoordelijk wij ons tegenwoordig ook voelen voor kinderen elders in de wereld, het lijkt alsof we denken dat het wel goed zit met kinderarbeid in ons land. Volgens de Inspectie SZW ‘komt er geen kinderarbeid in Nederland voor’.

Er worden zelden boetes uitgedeeld. Een van de laatste was voor musicus André Rieu, die Roemeense kinderen na 23.00 uur liet panfluiten op een concert.

“Er worden weleens bestuursrechtelijke boetes uitgedeeld,” aldus de Inspectie. “Echter, er zijn geen statistieken van opgelegde boetes die een uitsplitsing geven over leeftijden van de werker op wie de boete betrekking had.”

Het zou mooi zijn als bij ons inderdaad geen kinderarbeid meer voorkomt. De Amsterdamse organisatie FairWork (die zich onder meer inzet om arbeidsuitbuiting de wereld uit te helpen) heb ik gevraagd of zij meldingen kennen van kinderen die in Nederland zijn uitgebuit.

Zij kennen één geval, maar FairWork heeft wel een aantal cliënten die zij als volwassenen hebben begeleid, van wie bleek dat ze reeds als kind in Nederland werden uitgebuit.

Seksuele uitbuiting van jongeren is daarnaast een extra schrijnende categorie. Om te weten hoe het met deze groep zit, wendde ik mij tot CoMensha, het landelijke, onafhankelijke coördinatie- en expertisecentrum mensenhandel. Hun jaarverslag over 2016 vermeldt dat ruim tweehonderd minderjarige slachtoffers bij hen geregistreerd waren.

Een groeiende groep jongeren neemt dagelijks filmpjes op voor veel reclame-inkomsten

Dat waren zowel kinderen uit Nederland als buitenlandse kinderen die in Nederland werden uitgebuit. Naast de seksuele uitbuiting is er bijvoorbeeld ook nog gedwongen criminaliteit zoals gedwongen bedelarij.

Dus: kinderarbeid in Nederland bestaat. Daarbij komt dat de Nationaal Rapporteur Mensenhandel in oktober 2017 stelde dat bij de cijfers over mensenhandel slechts 1 op de 6 slachtoffers in beeld is. Daarmee is het aannemelijk dat er dus ook meer kinderarbeid plaatsvindt dan geregistreerd wordt.

YouTube als baan
Bovendien lijkt de inspectie compleet te negeren dat er een groeiende groep jongeren is die dagelijks bezig is filmpjes voor YouTube op te nemen waarmee zij veel reclame-inkomsten genereren. Sommigen prijzen make-up aan, anderen kleding.

Dat is geen hobby meer maar een baan geworden waarbij jongeren iedere dag lang aan het werk zijn. Deze (mogelijk) nieuwe kinderarbeid heeft de inspectie niet in het vizier.

Het initiatiefvoorstel-Kuiken is dan ook een goede aanleiding voor een intensief onderzoek naar Nederlandse en buitenlandse kinderen die hier in Nederland kinderarbeid verrichten en worden uitgebuit. Politici in Nederland dienen daarna de bevindingen mee te nemen in de besluitvorming. Dat is onze (zorg)plicht.

Lees dit artikel in: het Parool online >