Tijdens de Cuba crisis in 1962 (toen de Verenigde Staten en de Sovjet Unie bijna in een nucleaire oorlog verzeilden) was ik een adolescent van 14 jaar. De angst van mijn ouders voor weer oorlog en nu mogelijk een nucleaire, had ertoe geleid dat mijn vader achter in zijn Chevrolet een tank liet bouwen zodat hij zonder verder te hoeven tanken van Amstelveen naar Bazel zou kunnen rijden. In dat jaar van de Cubacrisis verscheen een belangrijke publicatie van de hand van de Amerikaanse psychologe Sibylle K. Escalona: Children and the Threat of Nuclearlde War (uitgegeven bij de Child Study Association of America). Escalona stelde dat hoe volwassenen denken over nucleaire oorlogsdreiging bepalend is hoe hun kinderen erover zullen denken. Escalona moedigde vooral aan met kinderen in gesprek te gaan over deze “bedreiging van het menselijk bestaan”. Nu de Russische President Vladimir Putin zijn atoomwapen in verhoogde staat van paraatheid gebracht heeft, is na 60 jaar de noodzaak met kinderen te praten over deze dreiging even actueel als in de tijd dat Sibylle Escalona haar boek publiceerde.
Volwassenen moeten dit soort vragen van kinderen kunnen beantwoorden op een eerlijke manier. In het Verenigd Koninkrijk geven nieuwszenders als SKY News en de BBC suggesties hoe met kinderen te praten over de oorlog in Oekraïne. Zij benadrukken vooral dat kinderen (hoe klein ook) niks ontgaat en hoe minder we met ze praten hoe angstiger ze worden. Het Nederlands Jeugd Instituut geeft op hun website suggesties aan ouders hoe met kinderen te spreken over het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Echter vragen van kinderen over een mogelijke escalatie naar een nucleair conflict worden vermeden. Het NOS Jeugdjournaal is dit moeilijke onderwerp niet uit de weg gegaan en koos ervoor om het moeilijke onderwerp op 15 maart in te bedden in vragen van kinderen (waaronder “Gaat Rusland kernbommen gebruiken?”). Clingendael onderzoeker Bob Deen beantwoordde de vraag op een rustige manier en legde uit dat kernbommen de ergste wapens zijn en bijvoorbeeld een hele stad kunnen kapot kunnen maken. Hij legde ook uit dat landen met elkaar afgesproken hebben deze wapens niet tegen elkaar te zullen gebruiken en dat President Poetin met het gebruik dreigt om ons bang te maken. Dit gesprek is terug te kijken:
https://jeugdjournaal.nl/artikel/2419398-antwoord-op-jullie-vragen-over-de-oorlog-in-oekraine.html
De uitleg aan kinderen leidt mogelijk tot meer vragen. Als staten namelijk hebben afgesproken kernwapens niet tegen elkaar te gebruiken (hetgeen veiligheidsexpert Bob Deen stelt) waarom ligt er thans dan geen Verdrag dat het gebruik van alle kernwapens verbiedt?
Duidelijk is dat we de volgende generatie niet alleen opschepen met een klimaat crisis, maar ook met een toegenomen kernwapen probleem. Het is niet slechts President Poetin die nu dreigt met het inzetten van deze verschrikkelijke wapens, maar ook proberen nog onbetrouwbaardere staten (Noord Korea en Iran) kernwapens te ontwikkelen. Wij hebben jarenlang onze kop in het zand gestoken en nu we staan met onze mond vol tanden naar kinderen toe.
Philip Veerman
Gz-psycholoog en kinderrechten deskundige
Follow
